Trong bối cảnh ngành xây dựng toàn cầu đang đối mặt với áp lực gia tăng về chi phí, thời gian và tính bền vững, mô hình xây dựng mô-đun (modular construction) nổi lên như một giải pháp đột phá. Tại Việt Nam, dù vẫn còn trong giai đoạn đầu phát triển, nhưng xây dựng mô-đun đang dần chứng minh tiềm năng mạnh mẽ để tái định hình toàn bộ cách chúng ta thiết kế, thi công và vận hành các công trình trong tương lai.
Xây dựng mô-đun là gì?
Xây dựng mô-đun là phương pháp sản xuất các thành phần của công trình (module) trong nhà máy, sau đó vận chuyển đến công trường để lắp ráp hoàn thiện. Không giống phương pháp truyền thống thực hiện toàn bộ quy trình ngoài hiện trường, xây dựng mô-đun tận dụng quy trình công nghiệp hóa với mức độ kiểm soát cao về chất lượng, an toàn và thời gian.
Các mô-đun có thể bao gồm phòng khách, phòng ngủ, nhà vệ sinh hoặc thậm chí là các khối nhà hoàn chỉnh. Công nghệ này đã được ứng dụng rộng rãi tại các quốc gia phát triển như Mỹ, Anh, Nhật Bản, Singapore… trong các dự án khách sạn, bệnh viện, ký túc xá, nhà ở xã hội và tòa nhà văn phòng.
Xu hướng toàn cầu và bài học từ quốc tế
Theo báo cáo từ McKinsey (2020), xây dựng mô-đun có thể giúp rút ngắn thời gian thi công từ 20-50% và giảm chi phí xây dựng từ 10-20% so với phương pháp truyền thống. Trong khi ngành xây dựng thường được xem là ít đổi mới so với công nghiệp sản xuất hay công nghệ, mô hình mô-đun mang đến cơ hội để thay đổi điều đó.
Singapore là một trong những quốc gia đi đầu trong khu vực ASEAN trong việc ứng dụng mô-đun. Chính phủ nước này đã thúc đẩy mạnh mẽ chính sách xây dựng tiền chế dạng khối (PPVC – Prefabricated Prefinished Volumetric Construction), áp dụng bắt buộc trong nhiều dự án công. Điều này đã giúp tăng năng suất xây dựng, giảm nhân lực hiện trường và cải thiện điều kiện lao động.
Cơ hội cho Việt Nam
Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của đô thị, nhu cầu nhà ở và cơ sở hạ tầng ngày càng tăng cao. Trong khi đó, nguồn lực về nhân công lành nghề đang dần suy giảm, áp lực về an toàn, môi trường và tiến độ ngày càng khắt khe. Đây chính là bối cảnh lý tưởng để xây dựng mô-đun phát triển.
Một số lợi thế cụ thể của xây dựng mô-đun tại Việt Nam:
-
Tiết kiệm thời gian thi công: Thời gian thi công tại công trường được rút ngắn đáng kể nhờ việc song song hóa quy trình sản xuất module và xây dựng nền móng.
-
Kiểm soát chất lượng tốt hơn: Quy trình sản xuất trong nhà máy giúp giảm rủi ro thời tiết, nâng cao độ chính xác và đồng đều giữa các sản phẩm.
-
Giảm thiểu chất thải và ô nhiễm: Việc thi công trong môi trường kiểm soát cho phép tái sử dụng nguyên vật liệu và giảm tiếng ồn, bụi tại công trường.
-
An toàn lao động cao hơn: Giảm thiểu sự phụ thuộc vào công việc ngoài trời, nơi tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Những thách thức còn tồn tại
Dù tiềm năng lớn, xây dựng mô-đun tại Việt Nam vẫn đối mặt với một số rào cản:
-
Hạ tầng công nghiệp phụ trợ chưa phát triển: Thiếu các nhà máy sản xuất mô-đun chuyên biệt và quy trình tiêu chuẩn hóa dẫn đến chi phí đầu tư ban đầu cao.
-
Thiếu hành lang pháp lý rõ ràng: Các quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng hiện hành chủ yếu dựa trên phương pháp truyền thống, chưa cập nhật phù hợp với kỹ thuật mô-đun.
-
Tâm lý thị trường còn e dè: Chủ đầu tư, tư vấn thiết kế và người tiêu dùng chưa thực sự hiểu rõ hoặc tin tưởng vào mô hình mới.
-
Yêu cầu cao về thiết kế đồng bộ: Xây dựng mô-đun đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ từ khâu thiết kế, sản xuất đến lắp đặt, khác biệt đáng kể so với quy trình truyền thống.
Alan và định hướng chiến lược với xây dựng mô-đun
Là doanh nghiệp tiên phong trong đổi mới công nghệ xây dựng, Công ty Cổ phần Xây dựng Alan đang tích cực nghiên cứu và từng bước áp dụng mô hình xây dựng mô-đun vào các dự án thực tế. Với định hướng phát triển theo xu thế công nghiệp hóa và bền vững, Alan xác định đây không chỉ là xu hướng mà là tương lai tất yếu của ngành xây dựng.
Các hoạt động cụ thể đang được Alan triển khai:
-
Hợp tác với các đơn vị công nghệ và nhà sản xuất mô-đun trong và ngoài nước, nhằm tiếp cận giải pháp tiên tiến và tối ưu chi phí.
-
Xây dựng đội ngũ kỹ thuật chuyên môn hóa, am hiểu về quy trình thiết kế – thi công – lắp đặt mô-đun.
-
Thí điểm ứng dụng mô-đun ở các công trình quy mô nhỏ và trung bình, đặc biệt là các khu nhà ở công nhân, trường học, bệnh viện dã chiến – nơi thời gian và chi phí là yếu tố then chốt.
-
Tham gia vào các diễn đàn chuyên ngành, thúc đẩy tiếng nói của doanh nghiệp trong việc đề xuất chính sách và quy chuẩn phù hợp cho công nghệ mới.
Tương lai: Kịch bản nào cho xây dựng mô-đun tại Việt Nam?
Trong 5–10 năm tới, với điều kiện hỗ trợ từ chính sách, công nghệ và nhận thức thị trường, xây dựng mô-đun có thể chiếm lĩnh 15–20% thị phần ngành xây dựng dân dụng và công nghiệp tại Việt Nam. Các lĩnh vực tiềm năng bao gồm:
-
Nhà ở xã hội, nhà ở công nhân: Nhu cầu lớn, đòi hỏi chi phí thấp và thi công nhanh.
-
Khu nghỉ dưỡng, khách sạn ven biển: Yêu cầu thiết kế linh hoạt, dễ di dời, phù hợp với mô hình lắp ghép.
-
Công trình giáo dục, y tế: Nhu cầu mở rộng nhanh trong bối cảnh đô thị hóa.
-
Cơ sở hạ tầng tạm thời: Các công trình phục vụ sự kiện, thi công, văn phòng lưu động.
Để hiện thực hóa tầm nhìn này, cần sự vào cuộc đồng bộ từ cả doanh nghiệp, giới chuyên gia và cơ quan quản lý nhà nước. Đặc biệt, cần nhanh chóng xây dựng khung pháp lý, đào tạo nguồn nhân lực và tạo điều kiện cho các dự án thí điểm.
Xây dựng mô-đun không đơn thuần là một kỹ thuật mới, mà là phương pháp tiếp cận hiện đại cho ngành xây dựng. Tại Việt Nam, dù còn nhiều thách thức, nhưng cơ hội để phát triển là rõ ràng và tiềm năng là rất lớn.
Công ty Cổ phần Xây dựng Alan cam kết tiên phong trong hành trình này, không chỉ vì lợi ích doanh nghiệp, mà vì một mục tiêu dài hạn: xây dựng ngành xây dựng Việt Nam bền vững, thông minh và hiệu quả hơn trong kỷ nguyên mới.
Website: https://alancorp.vn/
Fanpage: Alan Corporation
Hotline: 0868 088 816